De afgelopen decennia voert de overheid een groot aantal hervormingen door in de publieke sector. Verbetering van de productiviteit staat hierbij vaak centraal. Om dat voor elkaar te krijgen worden bekostigingssystemen aangepast, voorzieningen geprivatiseerd en verzelfstandigd, vormen van concurrentie ingevoerd en instellingen fors opgeschaald. De effecten van deze hervormingen zijn over het algemeen teleurstellend. In plaats van een productiviteitsverbetering laten veel sectoren een -verslechtering zien. Maar er worden ook successen geboekt. In sommige sectoren is de productiviteitgroei zelfs bovengemiddeld.

IPSE Studie heeft onderzocht of dit beleid succesvol is geweest. De resultaten van dit onderzoek zijn samengevat in de studie Productiviteit van de overheid; een essay over de relatie tussen beleid en productiviteit in onderwijs, zorg, veiligheid & justitie en netwerksectoren. De studie wordt op 29 oktober 2019 gepubliceerd. Het rapport is hier gratis te downloaden.

Voor de komende jaren heeft IPSE Studies weer een uitgebreid onderzoeksprogramma opgesteld onder de titel Productiviteit van de overheid 2020-2023. Het programma omvat onderzoeken naar de productiviteitsontwikkeling van verschillende publieke sectoren, een aantal grote uitvoeringsorganisaties en kerndepartementen. Het accent van deze onderzoeken ligt vooral op het effect van sturingsrelaties. Daarnaast komt een aantal thema’s aan bod, zoals de effecten van ICT en HRM-beleid. Deze thema’s spelen vooral op het bestuurlijke niveau van organisaties. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties subsidieert het onderzoeksprogramma. Voor meer details over het programma klik hier.

Al jaren wordt geklaagd dat het onderwijs steeds minder uitgeeft aan leraren en steeds meer aan randzaken. IPSE Studies becijferde in opdracht van de Volkskrant dat dit wel meevalt. Tussen 1998 en 2016 daalt het aandeel van de lerarensalarissen in de totale kosten van het voortgezet onderwijs van 65 naar 57 procent. Maar daar staat tegenover dat het aandeel van het niet-onderwijzend personeel stijgt van 17 naar 22 procent.

Lees hier het volledige artikel gepubliceerd in de Volkskrant 21-9-2019

International Transactions in Operational Research (ITOR) is een collegiaal getoetst wetenschappelijk tijdschrift dat wordt gepubliceerd door Wiley-Blackwell namens de Internationale Federatie van Operational Research Society. Op 3 september jl. werd hierin ons onderzoek Policy reforms and productivity change in the judiciary system: a cost function approach applied to time series of the Dutch judiciary system between 1980 and 2016 gepubliceerd.

Het rapport gratis downloaden: Policy reforms and productivity change in the judiciary system:a cost function approach applied to time series of the Dutchjudiciary system between 1980 and 2016

In het Tijdschrift voor de Politie nr. 5 – 2019: de productiviteit van de dienstverlening op het terrein van veiligheid en justitie is sinds 1980 nauwelijks verbeterd. In het gunstigste geval krijgt de burger in 2016 nog evenveel ‘waar’ geleverd per euro belastinggeld, maar waarschijnlijk iets minder. Dat blijkt uit een onderzoek naar de productiviteit in het veiligheids- en justitiesysteem in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Opvallend is wel dat het V&J-systeem als geheel beter functioneert dan de som der delen (de afzonderlijke sectoren).

Zie ook Tijdschrift voor de Politie nr. 5 – 2019
Het rapport gratis downloaden: Productiviteit en allocatie op het terrein van veiligheid en justitie, 1980-2016

Op 24 juni 2019 is het artikel – geschreven door Jos Blank, Alex van Heezik en Bert Enserink – Policy Reforms and Productivity Change in the Dutch Drinking Water Industry: A Time Series Analysis 1980–2015 gepubliceerd in Sustainability, een maandelijks peer-reviewed, open access, wetenschappelijk tijdschrift dat wordt gepubliceerd door MDPI.

De afgelopen decennia heeft de Nederlandse drinkwatersector twee belangrijke hervormingen ondergaan: schaalvergroting door fusies en de invoering van maatstafconcurrentie door middel van benchmarks. Dit artikel gaat in op de vraag in welke mate de hervormingen hebben bijgedragen aan de verbetering van de productiviteit.

Zie ook MDPI/Sustainablity
Het rapport gratis downloaden: Policy Reforms and Productivity Change in the Dutch Drinking Water Industry: A Time Series Analysis 1980–2015

De afgelopen decennia zijn de kosten van het onderwijs flink gegroeid, maar de prestaties (het aantal leerlingen en de toegevoegde waarde per leerling) groeien niet in hetzelfde tempo mee. De productiviteit van het onderwijs neemt daardoor af. Dit geldt vooral voor het primair en voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs waar sinds de jaren negentig sprake is van een gestage achteruitgang van de productiviteit. Het wetenschappelijk onderwijs is daarop lange tijd een gunstige uitzondering, maar ook daar is nu sprake van een daling. Het hoger beroepsonderwijs neemt een tussenpositie in. Dat blijkt uit de laatste onderwijstrendanalyse van IPSE Studies waarover een artikel is verschenen in de Staat van de Ambtelijke Dienst 2019 van de leerstoelen van het CAOP. De resultaten daarvan zijn gepubliceerd op de online database TrendsinPubliekeSector.nl  (TiPS). Ook staat daar informatie over de invloed van overheidsbeleid op de productiviteit. Dat blijkt per saldo eerder een negatief dan positief effect op productiviteit te hebben.

De productiviteit van de dienstverlening op het terrein van veiligheid en justitie is sinds 1980 nauwelijks veranderd. In het gunstigste geval krijgt de burger in 2016 nog evenveel ‘waar’ geleverd per euro belastinggeld als in 1980, maar waarschijnlijk iets minder. Opvallend is wel dat het V&J-systeem als geheel beter functioneert dan de som der delen (de afzonderlijke sectoren). In de allocatie van middelen verandert wel het nodige in de loop der tijd. De politie levert duidelijk in ten gunste van de rechterlijke macht en gemeenten. Dat zijn de belangrijkste conclusies van de reflectie van IPSE Studies op de ontwikkeling van de productiviteit van het veiligheids- en justitiesysteem.

Iets meten is beter dan niets meten!

In overheidsland is het Instituut voor Publieke Sector Efficiëntie Studies (IPSE Studies) vreemde eend in de bijt. Met een aantal econometristen in dienst brengt het instituut op kwantitatieve wijze de doelmatigheid en productiviteit van de (semi)overheid in kaart. Eind vorig jaar presenteerde het IPSE de laatste resultaten van dit onderzoek. Onderzoekers Alex van Heezik en Thomas Niaounakis vertellen over de aanleiding en werkwijze van het IPSE-onderzoek en een aantal opvallende resultaten. Wat blijkt? Het is best goed gesteld met de productiviteit binnen de publieke sector.

Leonore van Til, Projectmanager Vereniging voor OverheidsManagement schreef een artikel over het trendonderzoek van IPSE Studies naar de productiviteitsverandering in vijftien publieke sectoren sinds 1980.

Zowel de kleinste als grootste gemeenten hebben vaak te maken met hogere kosten vanwege hun schaal. Dat blijkt uit een overzicht dat het Instituut voor Publieke Sector Efficiëntie (IPSE) Studies in opdracht van de G4 maakte van het onderzoek naar relatie tussen de schaal en kosten van gemeenten. Wanneer te klein te klein en te groot te groot is, verschilt wel per beleidsterrein. Zo blijken grote gemeenten bij de belastinginning nog wel te profiteren van een grote schaal, maar bij het wegbeheer juist weer niet.