Kostendoelmatigheidsverschillen in beeld
Figuur 1 toont de doelmatigheidsscores van de 316 geanalyseerde gemeenten in 2022 in vier groepen.
Figuur 1 Verdeling scores kostendoelmatigheid hulpmiddelen en diensten van 316 gemeenten in 2022
De figuur laat zien dat er flinke verschillen bestaan in de kostendoelmatigheid van gemeenten. Van de 316 onderzochte gemeenten scoren er 101 minder dan 80 procent, wat aanzienlijk lager is dan het gemiddelde van 87 procent. Vooral voor de 48 gemeenten met een doelmatigheid van minder dan 70 procent lijkt er veel ruimte om kosten te besparen zonder concessies te doen aan de ondersteuning.
Invloed van schaal, cliëntkenmerken en overhead
Uit de analyse blijkt dat de kosten van hulpmiddelen en diensten per cliënt sterk samenhangen met de grootte van de gemeente. Grotere gemeenten profiteren van schaalvoordelen, waardoor de kostprijs per eenheid dienstverlening lager wordt. Dit effect vlakt echter af bij de allergrootste gemeenten.
Ook constateren de onderzoekers dat het aandeel 60-plussers een negatief effect heeft op de kosten van hulpmiddelen en diensten. Dit betekent dat de kosten per eenheid prestatie voor deze groep cliënten gemiddeld lager liggen. Voor andere cliëntkenmerken (niet-westerse achtergrond en laag inkomen) kon geen significant verband met de kosten worden vastgesteld.
De overhead ratio, de verhouding tussen de uitvoeringskosten en de inkoopkosten, blijkt bij alle gemeentegrootteklassen een significant positief effect op de kosten te hebben en dus een negatief effect op de kostendoelmatigheid.
Aanbeveling
De resultaten van dit onderzoek kunnen gemeenten helpen om te leren van goed presterende, vergelijkbare gemeenten (peers). Welke gemeenten dat zijn en wat hun scores zijn, is op basis van de onderzoeksdata voor een groot aantal gemeenten vast te stellen. De uitkomsten daarvan kunnen op aanvraag beschikbaar worden gesteld.
Meer informatie
Het factsheet over de kostendoelmatigheid van hulpmiddelen en diensten (Kostendoelmatigheid Wmo. Factsheet 4 | Hulpmiddelen en diensten) van Jos Blank en Alex van Heezik (ISBN: 9789083503714) is hier te downloaden.
Het factsheet Hulpmiddelen en diensten is het laatste in een vierluik over de kostendoelmatigheid van de Wmo-dienstverlening door gemeenten.
Eerder verschenen factsheets over de Wmo-categorieën:
Het Wmo-onderzoek maakt deel uit van een driejarig onderzoeksprogramma (2024-2026) waarin de productiviteit en doelmatigheid van de publieke dienstverlening centraal staan. Dit programma is onderdeel van het programma Kennis van de Overheid van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK).
Voor vragen kunt u contact opnemen met Jos Blank (email: j.blank@ipsestudies.nl; tel: +31 (0)6 488 75 645) of Alex van Heezik (email: a.vanheezik@ipsestudies.nl; tel: +31 (0)6 245 17 411).